Dla jeźdźca radość, dla behawiorysty cierpienie, a dla konia?...
Temperament, charakter, stopień wrażliwości i sposób reagowania, hierarchia oraz doświadczenie życiowe pozwalają każdemu zwierzęciu być zdecydowaną indywidualnością. Nawet wtedy, gdy nie żyją tak blisko ludzi jak kot czy pies – stosunki miedzy człowiekiem a koniem są pełne różnych emocji.
Koń łączy w sobie łagodność i siłę, lęk i odwagę, cierpliwość, wytrzymałość, oraz niezłomną wierność. Cechy te po dziś dzień wywołują w nas niezwykły rodzaj fascynacji. Dotyczy to każdego człowieka bez względu na wiek, pochodzenie itd. Nie ma pokoju dziecinnego bez konia na biegunach, nie ma księcia z bajki bez swojego ognistego rumaka. Koń w historii kultury sięga korzeniami do baśni czy mitów i głęboko tkwi także w naszej podświadomości.
Postępowanie tego konia, z którym się zetkniemy, będzie kombinacją typowego zachowania instynktownego, elementów indywidualnych oraz nabytej latami mądrości życiowej. Przy czym typowe rodzaje zachowań będą się wielokrotnie nawarstwiać; od działań zastępczych, pomijających czy protestujących, jako reakcje na mało sprzyjające otoczenie z jednej strony, po zadziwiającą uwagę na żądania człowieka z drugiej strony.
Koniarze, a zwłaszcza jeźdźcy, będą mieli ciągle do czynienia z olbrzymią paletą wrodzonych i nabytych sposobów zachowania swoich koni. Będzie tu opis wielu przykładów instynktownego zachowania się koni, w związku z codzienną praktyką.
Olbrzymia część działań związanych z układaniem i ujeżdżaniem konia sprowadza się do tego, by przyzwyczaić go do pierwotnych sposobów zachowania. Ostatecznie chodzi o to, by potrzeba bezpieczeństwa odpowiadała zarówno człowiekowi jak i zwierzęciu.
Każdy koniarz wie z własnego doświadczenia, że dwa konie będące w tej samej sytuacji mogą zareagować różnie, a nawet przeciwstawnie. Zachowanie konia nie zawsze da się jednoznacznie wytłumaczyć, a jeszcze mniej przewidzieć. Ale gruntowe poznanie biologicznej dyspozycji konia pomoże przewidzieć jak najwięcej możliwych zachowań.
Komu uda się spojrzeć i ocenić sytuację oczami konia, ten spełni dwa ważne wymogi w podejściu do tego zwierzęcia: sprawiedliwe traktowanie oraz potrzebę zachowania własnego bezpieczeństwa.
Foto Zofia Braun
J.F