Hipoterapia

1. Czym jest hipoterapia?
2. Formy hipoterapii.
3. Lista schorzeń i niesprawności najczęściej usprawnianych hipoterapią.

1. Czym jest hipoterapia?
Hipoterapia (słowo tworzą dwa wyrazy greckie: hippos - koń i therapeuticos - leczniczy) - jest to działanie mające na celu przywracanie zdrowia i usprawnianie przy pomocy konia i jazdy konnej osób:

• po przebytych chorobach zostawiających trwałe ślady w sprawności fizycznej i w życiu psychicznym,
• upośledzonych umysłowo,
• z deficytami rozwojowymi,
• z uszkodzeniami analizatorów (wzrok, słuch),
• niedostosowanych społecznie.

Celem terapii z koniem i terapii jazdą konną jest przywrócenie tym osobom sprawności fizycznej i psychicznej w możliwym do osiągnięcia zakresie. Uniwersalność hipoterapii polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym. Hipoterapia stanowi jeden z elementów rehabilitacji leczniczej i jest prowadzona na zlecenie lekarza.

2. Formy hipoterapii

1. Terapeutyczna jazda konna - pacjent bez wykonywania jakichkolwiek ćwiczeń poddawany jest ruchom konia w różnych pozycjach (np. w siadzie przodem, tyłem, w leżeniu)

2. Fizjoterapia konna - poza terapeutyczną jazdą konną pacjent wykonuje pod okiem fizjoterapeuty ćwiczenia w różnych pozycjach

• model neurofizjologiczny - najważniejsza jest prawidłowa pozycja siedząca i prawidłowy ruch, ich jakość,
• model funkcjonalny - najważniejsza jest funkcja, na drugim planie przestrzeganie pozycji i ruch

3. Terapia kontaktem z koniem - której istotą jest emocjonalny kontakt pacjenta z koniem, sytuacja terapeutyczna, a nie sama jazda (pacjent może wogóle nie siedzieć na koniu)

• prowadzona na koniu - stosujemy ją u dzieci potrafiących samodzielnie siedzieć, ale mających problemy psychiczno-emocjonalne (dzieci autystyczne, upośledzone umysłowo, nadpobudliwe, z zaburzeniami zachowania, z zaburzeniami psychicznymi),
• prowadzona przy koniu - stosowana u dzieci nie potrafiących samodzielnie siedzieć, u dzieci ze wszystkimi przeciwwskazaniami oprócz nietolerancji konia przez dziecko i uczulenia na konia

Ponadto wyróżnia się:

• jazdę konną rekreacyjną i sportową osób niepełnosprawnych - nie stanowi części hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i ma aspekt terapeutyczny. Umożliwia aktywność sportową osobom niepełnosprawnym, wyrabia u nich nawyk i potrzebę aktywnego spędzania wolnego czasu w kontakcie ze zwierzęciem i przyrodą.
• woltyżerkę pedagogiczno-terapeutyczną - zalecaną w przypadkach zaburzeń integracji sensorycznej

Podział wg Polskiego Towarzystwa Hipoterapeutycznego

3. Lista schorzeń i niesprawności najczęściej usprawnianych hipoterapią

• Mózgowe porażenie dziecięce (MPD), a wśród nich zaś szczególnie:
  - przewaga niedowładów w kończynach dolnych (diplegie-diparezy, paraplegie-paraparezy),
  - postacie pozapiramidowe,
  - postacie ze słabym tułowiem,
  - postacie z zaburzeniami równowagi,
  - postacie z tendencją do przywiedzeniowego ułożenia kończyn,
  - momenty, w których dzieci MPD rozpoczynają lub doskonalą siadanie, wsiadanie lub chodzenie.
• Inne niż MPD porażenia i niedowłady spastyczne, wiotkie i dyskinezy(np. pourazowe)
• autyzmy dziecięce,
• zespół Downa,
• opóźnienia psychoruchowe,
• kręcz karku
• stwardnienie rozsiane (SM) - tylko łagodne formy hipoterapii,
• postępujące dystrofie mięśniowe,
• rozszczepy kręgosłupa (Spina biffida) po zoperowaniu towarzyszącej przepukliny oponowej lub oponowo-rdzeniowej,
• skrzywienia boczne kręgosłupa (skoliozy) I stopnia, do 20 °,
• wady postawy (prócz rozpoznań: plecy płaskie, plecy wklęsłe),
• choroba Scheurmanna (nie obejmująca odcinka lędzwiowego kręgosłupa, nie w ostrej fazie choroby),
• dysplazje bioder (poza przypadkami częstych zwichnięć, najlepiej po rekonstrukcyjnej operacji),
• artrogrypozy (poza przypadkami dużych przykurczy biodrowych),
• stany po urazach kregosłupa i rdzenia (późna faza usprawniania, nie w uszkodzeniach części szyjnej),
• przykurcze i ograniczenia ruchomości mięśni i stawów (po urazach, operacjach, unieruchomieniach, szczególnie dotyczące pasa biodrowego),
• stan po amputacjach kończyn (szczególnie dolnych),
• wady słuchu, wzroku,
• zaburzenia emocjonalne i adaptacyjne towarzyszące alkoholizmowi, narkomanii i problemom tzw. "trudnych dzieci i trudnej młodzieży",
• inne. Należy zaznaczyć, że hipoterapia sporadycznie jest stosowana:
  - w leczeniu nerwic (szczególnie wegetatywnych),
  - wczesnej, niezaawansowanej koksartrozie (zwyrodnienia stawów biodrowych),
  - otyłości,
  - w zaparciach nawykowych (szczególnie dzieci),
  - choroby krążenia (późna rehabilitacja stanów pozawałowych, poudarowych, nadcisnienia w specjalnych warunkach).

Na podstawie artykułu dr Stanisława Izdebskiego

www.gosiczka.koniczynka-hipoterapia.strefa.pl