Układ rozrodczy

Może dla niektórych jest to trochę wstydliwy temat, lecz jest on nie miej ważny od pozostałych. Dla hodowców jest tematem wręcz normalnym, ponieważ chcą dochować się wspaniałych źrebiąt, koni. Wymaga to nie lada wysiłku poczynając od prawidłowego wykrycia rui(gotowości klaczy do przyjęcia ogiera), znalezienia odpowiedniego ogiera, udanego zapłodnienia, opieką nad klaczą źrebną, po prawidłowy wychów źrebięcia, co często nie jest sprawa tak łatwą jak może się wydawać. Wszystkie powyższe działania pociągają za sobą koszta. Ale czy to nie cudowne uczucie dochować się pierwszego źrebięcia, a potem wyszkolić go na wspaniałego konia? Postaram się przedstawić istotne rzeczy, fakty, wskazówki, które mogą pomóc przybliżyć ten nieco wstydliwy temat dla niektórych.

Zacznę od płci męskiej, ogierów. Jak wszyscy wiemy narządy rodne ogierów maja za zadanie produkcję nasienia oraz wprowadzenie go do dróg rodnych klaczy, po to, aby zapłodnić komórkę jajową.

Budowa układu rozrodczego ogiera jest następująca: 1- nerka, 2- pęcherz moczowy, 3-nasieniowód, 4-najądrze, 5-prącie, 6-jądro, 7- cewka moczowa, 8-gruczoły dodatkowe, 9-prostnica, 10-odbyt

Płód płci męskiej ma jądra w jamie brzusznej, lecz w miarę rozwijania się powoli przemieszczają się one przez pierścień pachwinowy i przed narodzinami dochodzą do worka mosznowego. Może się też zdarzyć, że w pierwszych tygodniach życia źrebięcia mogą one cofnąć się ponownie do pierścienia pachwinowego albo nawet do jamy brzusznej, lecz po koniec pierwszego roku życia powinny wrócić na swoje miejsce i już tam pozostać. Niestety są przypadki gdzie jądra nie znalazły się w worku mosznowym, taki przypadek nazywamy wnętrostwo. Jeżeli jedno jadro niezstąpiło to nazywa się to wnętrostwo jednostronne, jeżeli dwa jadra, to mamy do czynienia z wnętrostwem obustronnym. Czasem po zakupie wałach może okazać się, że to ogier nazywa się go wnętr, jest on bezpłodny. Jeżeli jadra pozostaną w jamie brzusznej produkują one nasienie niezdolne do zapłodnienia, jeżeli są wnętrami obustronnymi, poza tym dalej produkują testosteron, oznacza to, iż ogiery wnętry trzeba tak samo traktować jak normalne ogiery. Można wykorzystywać, jako próbniki( sprawdzają one gotowość klaczy do pokrycia, lecz jej nie pokrywają).

Natomiast wnętry jednostronne są płodne, ale nie należy ich dopuszczać, ponieważ skłonności do wnętrostwa mogą być dziedziczne. Jeżeli chodzi o higienę, to trzeba u ogierów i wałachów utrzymywać w czystości wewnętrzną i zewnętrzną część napletka. Zdarzają się choroby prącia, np. w skutek wcześniej krytej klaczy, opryszczka spowodowana przez wirusy. Może także dojść do okaleczenia ogiera podczas krycia: powstania krwiaka na prąciu lub odmy na mosznie, albo nawet sama klacz może to zrobić poprzez kopniecie. Powinno się, co pewien czas poddawać próbkę nasienia do analizy, w celu jej sprawdzenia.

Narządy rozrodcze klaczy mają bardziej skąplikowane zadanie niż ogierów. Muszą wytworzyć komórki jajowe zdolne do zapłodnienia, odżywianie zarodka i płodu, stworzenie odpowiedniego środowiska dla rozwoju płodu, no i wydanie na świat źrebięcia.

Budowa układu rozrodczego klaczy: 1-nerka, 2-jajnik, 3-macica, 4-moczowód, 5-pęcherz moczowy, 6-wymię, 7-cewka moczowa, 8- szyjka macicy, 9-prostnica, 10- pochwa, 11-odbyt, 12-przedsionek pochwy, 13-srom.

ilustracje zaczerpniętę z ksiązki autorstwa Bożeny Urbaniak-Czajki pt."Koń zdrowy jak..."

wydawnictwa Multico

rysunki wykonane przez Annę Chmielewską.

J>K