Kręgosłup

Koński kręgosłup cieszy się w ostatnim czasie dużym zainteresowaniem specjalistów w dziedzinie szeroko pojętej hipiki, a wyniki ich badań mają znaczący wpływ na cały proces postępowania z koniem wierzchowym, a zwłaszcza na trening sportowy.

Budowa kręgosłupa.

Kręgosłup konia podzielić możemy na trzy segmenty:

Odcinek szyjny obejmuje 7 kręgów. Pierwszy z nich, zwany szczytowym, połączony z drugim, obrotowym, tworzy staw szczytowo-obrotowy, umożliwiający wykonywanie ruchów obrotowych głowy.

Na odcinek grzbietowy składa sie 18-19 kręgów piersiowych i 5-6 kręgów lędźwiowych.
 

 Jak możesz zauważyć na rysunku z lewej strony, części piersiowe przedłużone są wąskimi wyrostkami kolczastymi, które wyjątkowo wyraźnie widoczne są w okolicy kłębu. Po obu stronach każdego kręgu przyłączone są stawowo żebra, które biegnąc w dół zarysowują kształt beczki i łączą się na mostku. Pierwsze osiem żeber, zrośniętych z mostkiem, ułożone jest pionowo względem kręgosłupa. Dziesięć tylnych żeber przebiega natomiast bardziej skośnie i zbiega się razem w łuk żebrowy. Jego chrząstkowe połączenia są bardzo elastyczne, by umożliwić swobodny ruch oddechowy klatki piersiowej. Mimo że grzbiet zbudowany jest z wielu zróżnicowanych, współpracujących ze sobą elementów tkankowych, to jednak część kostna, dzięki swojej niezykłej skrukturze i właściwościom, gwarantuje mu tak niezbędną stabilność. Dla wypracowania tej stabilności potrzeba jednak czasu i... przestrzeni. Dlatego też każdy kręg zaopatrzony jest z obu stron w tzw. strefy wzrostu, które kostnieją dopiero po około 6 latach, a w obrębie wyrostków kolczastych odcinka piersiowego pozwalają kręgom rozrastać się nawet do 10 roku życia.

Kręgi lędźwiowe( rysunek z prawej strony) posiadają dużo krótsze wyrostki kolczaste, ale wiekszy trzon i bardzo dlugie, poziomo ułożone wyrostki boczne.

Kość krzyżowa jest kręgiem powstałym przez zrośnięcie się pięciu elementów kostnych. U źrebaków i młodych koni są te zrośnięcia jeszcze dość mało stabilne.

  Odcinek ogonowy budują słabo rozwinięte, małe i w większości zrośnięte ze sobą kręgi.

  Przy każdym kręgu, zarówno z przodu jak i z tyłu znajdują się powierzchnie stawowe dla sąsiadującego kręgu. Pokryte są one chrząstką, która działa niczym amortyzator i element poślizgowy umożliwiający ruch kręgu wewnątrz stawu. Do tego, pomiędzy każdym kręgiem niewielkimi otworami wyrastają korzenie nerwowe, przez które z rdzenia nerwowego po całym ciele rozchodzą się nerwy.

Krzywizny kręgosłupa.
Obserwując linię grzbietu można zauważyć dwa uwypuklenia: większe w okolicy kłębu i mniejsze w okolicy krzyżowej, wywołane właśnie wysokością wyrostków kolczastych. Pomiędzy tymi wypukłościami tworzy się łagodna, wkęsła płaszczyzna, która umożliwia nam między innymi wygodną jazdę wierzchem. Linia grzbietu nie biegnie jednak tak samo jak linia kręgosłupa, którą zarysowują następujące krzywizny:

Kręgosłup- konstrukcja samonośna?
Wspomnianą właśnie, olbrzymią rolę odcinka piersiowo-lędźwiowego, podkreślić może fakt, że kręgosłup konia przypomina niejako hamak rozwieszony między łopatką i miednicą, nie jest więc w żaden sposób podtrzymywany przez kończyny. Jego zawieszenie między łopatkami następuje przez głęboko leżące mięśnie klatki piersiowej. Przy miednicy kości łączą się w płaskim stawie krzyżowo-biodrowym, który jest bardzo silnym aparatem więzłowym, ale posiada małe torebki stawowe i brak mu "poślizgowej" chrząski, co blokuje kość przed przemieszczaniem. Dochodzi tu jednak do sprężynowego ruchu, który umożliwia przenoszenie mocy tylnych kończyn na kręgosłup, co z kolei decyduje o całym procesie ruchowym. O ile odcinek piersiowy otrzymuje przy tym "hamakowym" rozwieszeniu wsparcie z dołu- podtrzymuje go nieco klatka piersiowa i jej mięśnie, to odcinek lędźwiowy jest konstrukcją w pełni samonośną. Teraz zyskujemy już więc świadomość, jak wielkim obciążeniem jest dla konia dźwiganie na swym grzbiecie jeźdźca.

Zakres ruchowy kręgosłupa.
Począwszy od drugiego stawu odcinka szyjnego, wszystkie kręgi połączone są chrząstkowymi tarczami międzykręgowymi, które spełniając funkcję amortyzatora i ślizgowego łożyska, umożliwiają zginanie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe kręgosłupa. Odcinek szyjny posiada bardzo szeroki zakres ruchu we wszystkich kierunkach. Mało ruchome natomiast, ze względu na przyrośnięte z obu stron żebra, są kręgi piersiowe. Odcinek lędźwiowy dysponuje też ograniczonymi możliwościami ruchowymi, gdyż jego kręgi są zrośnięte, tworząc kość krzyżową.

Więzadła, czyli co czyni konia wierzchowcem.
Rolę ruchomego połączenia między kręgami wspierają, rozciągniete na całej długości kręgosłupa, więzadła. Długie więzadło karkowe, biegnące od potylicy, przez wyrostki kolczaste do kłębu, umożliwia koniowi utrzymać ciężar przedniej części swojego ciała bez przemęczania mięśni ani nakładów siły. Dobrze obrazują to fazy odpoczynku i snu konia, kiedy to duża i ciężka głowa nie jest ani spuszczona ani o nic oparta!
Podczas opuszczania głowy, więzadło karkowe napina się i kurczy, zwiększając tym samym nośniość kręgosłupa.
Aby ciężar jeźdźca, dźwigany przecież właśnie na kręgosłupie, nie wywoływał zbytniego ucisku lub, co gorsze, nacierania na siebie wyrostków kolczastych, musi się koński kręgosłup uwypuklić.

Nastąpić to może na dwa sposoby:

Marta Godycka